متخصص قلب و عروق کیست و چه می‌کند؟
متخصص قلب یا کاردیولوژیست را بهتر بشناسیم: قلب، یکی از حیاتی‌ترین اعضای بدن است و حفظ سلامت و وضعیت آن از دیدگاه هر متخصص قلب و عروق ضروری است. قلب به‌مانند یک پمپ عمل می‌کند که خون را به قسمت‌های مختلف بدن ارسال می‌کند؛ بنابراین هرگونه اختلال در عملکرد قلب می‌تواند به سایر اندام‌ها آسیب برساند، و بدترین عارضه، بروز مشکلات در مغز است. متخصص قلب و عروق می‌تواند به شما کمک کند تا سلامتی قلبتان را باز یابید. اگر نیاز به ویزیت توسط پزشک متخصص قلب و عروق دارید، می‌توانید به راحتی از خدمات مجموعه نفیس کلینیک استفاده کنید و آنلاین و بدون دردسر از بهترین پزشکان قلب و عروق نوبت بگیرید.
ویژگی‌ها و وظایف متخصص قلب و عروق
تخصص قلب و عروق یکی از شاخه‌های مهم در پزشکی است که به بررسی قلب و عروق، بیماریها و اختلالات مرتبط با سلامت آنها می‌پردازد. همانطور که گفتیم قلب، عضله‌ای است که با تپش خود، خون را به تمام اعضای بدن می‌رساند. عروق، شامل شریان‌ها و رگ‌های خونی بزرگی هستند که خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را از قلب به سایر نقاط بدن انتقال می‌دهند.
طبق تعریف سازمان کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، اصطلاح «بیماری قلبی» به چندین وضعیت مختلف قلبی اشاره دارد. شایع‌ترین نوع آن، بیماری عروق کرونر (CAD) است که می‌تواند منجر به حمله قلبی شود. با مراجعه به‌موقع به متخصص قلب، این مشکلات میتوانند تحت کنترل قرار گیرند و درمان شوند.
دکتر قلب کیست؟
متخصص قلب پزشکی است که به درمان بیماریها و مشکلات مربوط به سیستم قلبی عروقی (قلب و عروق خونی) می‌پردازد. این بیماریها شامل اختلالات ریتم قلب، بیماری عروق کرونر، حملات قلبی، نقص‌ها و عفونت‌های قلبی و سایر اختلالات قلبی می‌شوند. برای متخصص‌شدن در زمینه قلب و عروق، پزشکان ابتدا باید دوره پزشکی عمومی را به پایان برسانند. سپس لازم است دو سال دوره طرح درمانی را در بیمارستان بگذرانند تا برای تخصص آماده شوند.
پس از پذیرش در دوره تخصص، پزشکان به مدت ۳ تا ۴ سال آموزش می‌بینند تا به عنوان متخصص قلب شناخته شوند. دوره‌های فوق تخصص نیز بین ۲ تا ۳ سال طول می‌کشند. برای دریافت فلوشیپ یا تخصص ویژه در زمینه قلب و عروق، باید حداقل ۱۸ ماه را در دوره‌های آموزشی مربوطه شرکت کنند.
ویژگی ها و وظایف متخصص قلب و عروق چیست؟
متخصص قلب و عروق وظیفه دارد که ابتدا شرح حال بیمار را دریافت کرده و به علائم و مشکلات او گوش فرا دهد. معاینه فیزیکی و بررسی سوابق خانوادگی نیز برای تشخیص بیماریهای ارثی از جمله وظایف اوست. تجویز تست‌های مناسب برای بررسی دقیق‌تر شرایط بیماریهای قلبی و عروقی نیز بسیار حائز اهمیت است. در نهایت، تشخیص بیماریها و ارائه درمان به موقع و اصولی نیز بر عهده پزشک متخصص قلب و عروق می‌باشد.
همانطور که می‌دانید، وظیفه متخصص قلب و عروق رسیدگی به وضعیت قلب و عروق خونی است که وظیفه خونرسانی به بدن را بر عهده دارند. تشخیص هرگونه نارسایی در سیستم قلبی و عروقی و علت بیماری از جمله تخصص‌های دکتر قلب و عروق است. لازم به ذکر است که پزشک قلب و عروق عمل جراحی انجام نمی‌دهد؛ بلکه در صورت نیاز به جراحی قلب، از یک جراح خبره و ماهر در این زمینه کمک می‌گیرد.
مهمترین وظایف یک متخصص قلب و عروق عبارتند از:
- انجام آزمایشات و تست‌های مربوطه: متخصص قلب و عروق ابتدا باید آزمایشات لازم مانند فشار خون، نوار قلب، اکو قلب، تست ورزش و غیره را برای تعیین وضعیت قلب بیمار انجام دهد. تا زمانی که نتایج آزمایش‌ها مشخص نشده‌اند، نباید حدس‌های ذهنی خود را در مورد بیماری بیان کند تا از ایجاد نگرانی در بیمار جلوگیری شود. استرس می‌تواند وضعیت قلب را بدتر کند و نتیجه آزمایش‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
- بررسی نتایج آزمایش‌ها و معاینات فیزیکی: پس از دریافت نتایج آزمایش‌ها، پزشک قلب و عروق باید آنها را بررسی کرده و معاینات فیزیکی را بر روی بیمار انجام دهد. لازم است یک پرونده پزشکی جامع برای بیمار تشکیل شود که شامل نتایج آزمایش‌ها، معاینات فیزیکی، روش درمان، دوره درمانی و وضعیت فعلی بیمار باشد. این پرونده پزشکی در صورت مراجعه بیمار به متخصص دیگر یا نیاز به همکاری با سایر متخصصان، گزارش کاملی از وضعیت بیمار ارائه می‌دهد.
- تغییر روش درمان در صورت نیاز: ممکن است پزشک قلب و عروق در حین درمان تصمیم بگیرد روش درمانی را تغییر دهد. در این صورت بیمار باید تابع نظر پزشک باشد. عاقلانه‌ترین کار این است که متخصص قلب و عروق قبل از آغاز یک روش درمانی، شرایط بیمار و نتایج آزمایش‌ها را به دقت بررسی کرده و سپس تصمیم نهایی را درباره نحوه درمان اتخاذ کند.
- اولویت دادن به درمان دارویی و غیر جراحی: متخصص قلب و عروق تا جایی که امکان دارد، درمان‌های دارویی و غیر جراحی را برای بیمار در نظر می‌گیرد. جراحی باید به عنوان آخرین گزینه انتخابی مورد استفاده قرار گیرد و تنها در صورتی انجام شود که سایر روش‌های درمانی مؤثر نباشند. به عنوان مثال، ممکن است متخصص قلب و عروق تنها به تغییر سبک زندگی و تجویز چند دارو اکتفا کند.
خلاصه وظایف متخصص قلب و عروق عبارتند از:
- دریافت شرح حال بیمار و علائم او
- انجام معاینات فیزیکی قلب و عروق
- بررسی سابقه خانوادگی بیمار
- تجویز آزمایشات لازم برای تشخیص
- بررسی نتایج آزمایشات و تشخیص بیماریهای قلبی و عروقی
- انتخاب بهترین روش درمانی شامل تجویز دارو، انجام عمل جراحی یا آنژیوگرافی
- ارائه توصیه‌های مراقبتی و تغذیه‌ای به بیماران
همانطور که می‌دانید، وظیفه متخصص قلب و عروق رسیدگی به وضعیت قلب و عروق خونی است که وظیفه خونرسانی به بدن را بر عهده دارند. تشخیص هرگونه نارسایی در سیستم قلبی و عروقی و علت بیماری از جمله تخصص‌های دکتر قلب و عروق است. لازم به ذکر است که پزشک قلب و عروق عمل جراحی انجام نمی‌دهد؛ بلکه در صورت نیاز به جراحی قلب، از یک جراح خبره و ماهر در این زمینه کمک می‌گیرد.
این وظایف بر عهده پزشکان متخصص قلب و عروق است. همچنین، متخصص قلب نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای قلبی و تشخیص و درمان بیماریهای قلبی عروقی ایفا می‌کند. این مشکلات یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و میر در سراسر جهان هستند.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصان قلب در تهران می‌باشد. جهت رزرو نوبت آنلاین دکتر فاتحی کلیک کنید.
تست های انجام شده توسط متخصص قلب و عروق
همانطور که بیان شد، علاوه بر آزمایش خون، پزشک قلب و عروق باید تست‌های دیگری را نیز از بیمار انجام دهد تا بتواند در مورد این عضو حیاتی بدن تصمیم‌گیری کرده و دلیل بیماری را به‌طور دقیق تشخیص دهد. این تست‌ها شامل موارد زیر هستند:
تست ورزش
تست ورزش به دکتر قلب و عروق کمک می‌کند تا ریتم قلب را در حالت استراحت و فعالیت بررسی کند و از این طریق عملکرد و محدودیت‌های قلب را شناسایی نماید. به بیانی دیگر تست ورزشی، که به آن تست استرس نیز گفته میشود، یکی از روش‌های تشخیص مشکلات قلبی و عروقی است. در این روش، مشابه با الکتروکاردیوگرام، از یک سری الکترود روی سینه استفاده میشود که فعالیت قلب را هنگام انجام فعالیت‌های جسمی مانند راه رفتن روی تردمیل یا دویدن، ثبت می‌کند. تست ورزشی نحوه واکنش و پاسخ قلب را ارزیابی می‌کند.
تست الکتروکاردیوگرام یاECG
تست ECG یا همان الکتروکاردیوگرام (نوار قلب)، برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب به کار می‌رود. این تست برای ارزیابی ریتم و تعداد ضربان قلب انجام میشود و به عنوان یک تست اولیه برای تشخیص بسیاری از مشکلات قلبی و عروقی محسوب میشود و در تشخیص بیماریها نقش مهمی دارد. روش انجام الکتروکاردیوگرام بسیار ساده است: الکترودهای بی‌خطر با ژل روی نقاط مشخصی از ناحیه سینه قرار می‌گیرند و تست انجام میشود. این تست می‌تواند به صورت سیار نیز انجام شود، به این شکل که فرد الکترودهایی را به طور مداوم روی بدن خود دارد که جریان الکتریکی قلب را اندازه‌گیری می‌کنند. این روش در مواقعی که فرد باید تحت نظارت مداوم باشد، به کار می‌رود.
تست اکوکاردیوگرام
تست اکوکاردیوگرام، یکی از روش‌های تشخیصی برای مشکلات قلبی و عروقی است که به آن اکو نیز معروف است. این تست با استفاده از امواج فرکانس بالا فراصوت، تصویری از قلب ایجاد می‌کند که برای تشخیص بیماریها و مشکلات قلبی و عروقی بسیار مفید است. تست اکو یک روش ساده است که در کلینیک‌های سرپایی انجام میشود و هیچ گونه درد و ناراحتی را برای بیمار به دنبال ندارد. این تست برای تشخیص سلامت عضلات قلب و انقباض آنها، سلامت دریچه‌های قلب و عروق، اندازه قلب بیمار و … استفاده میشود.
تست کاتتریزاسیون قلب
کاتتریزاسیون قلب یا آنژیوگرافی قلب، یکی از روش‌های تشخیصی است که از سوی متخصص قلب و عروق تجویز میشود. پزشک متخصص قلب و عروق، با وارد کردن یک لوله مخصوص به نام کاتتر به داخل شریان بازویی یا شریان ران، کاتتر را به سمت قلب هدایت می‌کند. این کاتتر دارای یک دوربین در سر خود است که امکان تصویربرداری ویدیویی از قلب و شرایط آن را فراهم می‌کند. روش آنژیوگرافی برای بررسی گرفتگی‌های عروق، وضعیت دریچه‌ها و … استفاده میشود. این روش می‌تواند درمان‌کننده گرفتگی‌های قلب و عروقی نیز باشد، به این صورت که چربی‌های تجمع یافته در رگ‌ها را از بین می‌برد.
روش رادیواکتیو
یکی از روش‌هایی که برای تشخیص بیماریهای قلبی و عروقی انجام میشود، تست رادیواکتیو است. این نوع تست در واقع یک نوع اسکن هسته‌ای است که به عنوان یک روش تشخیص بیماریهای قلبی و عروقی شناخته میشود و تصاویر واضح و رنگی را ارائه می‌دهد. این تست برای ارزیابی وضعیت قلب استفاده میشود و روش کار بدین صورت است که پزشک ماده‌ای رادیواکتیو به نام ردیاب را از طریق ورید به جریان خون تزریق می‌کند. سپس با تصویربرداری هسته‌ای، می‌توان تصاویر رنگی را با کمک این ردیاب از سیستم قلب و عروق به دست آورد که به تشخیص بیماریها، به ویژه گرفتگی‌های قلبی و عروقی، کمک بسیار زیادی می‌کند.
تخصص قلب و عروق چه فوق تخصص‌ها و فلوشیپ‌هایی دارد؟
حوزه تخصصی قلب و عروق، گسترده است. قلب، عضوی بسیار حساس است و برخلاف جثه کوچکش، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر کدام، اهمیت بسیار زیادی دارند. همین حساسیت بخش‌های مختلف قلب باعث شده که تخصص‌ها و زیرشاخه‌های مختلفی در زمینه درمان قلب، وجود داشته باشد. از این رو، متخصصان قلب میتوانند در زمینه‌های زیر تحصیل را ادامه بدهند و فوق تخصص و فلوشیپ دریافت کنند:
توصیه می‌کنیم که قبل از مراجعه به پزشک قلب، به تخصص فلوشیپ او توجه کنید. در ادامه، هر کدام از این فلوشیپ‌ها را بررسی خواهیم کرد.
متخصص قلب و عروق عمومی
مراقبت و درمان بزرگسالان مبتلا به بیماریهای قلبی، توسط متخصص قلب و عروق عمومی انجام میشود. این متخصص، با انجام آزمایش‌های مختلف، وضعیت قلب بیمار را تشخیص می‌دهد و در صورت قطعی بودن تشخیص، درمان را آغاز می‌کند. این تخصص، گاهی بیماران خود را به دیگر متخصصین فلوشیپ‌های دیگر قلب و عروق، ارجاع می‌دهد. کلسترول بالا، گرفتگی عروق قلبی یا واریس، توسط پزشکان تخصص، درمان میشود.
تخصص اینترونشنال کاردیولوژی
بیماری‌هایی همچون نارسایی قلبی یا ریتم غیرطبیعی قلب و مشکلات مادرزادی قلبی، توسط کاردیولوژیست‌ها درمان می‌شوند. پزشکان این تخصص، بر درمان مشکلات قلبی و عروق خونی، تمرکز دارند. بیماریهای دیگری همچون آریتمی، عفونت قلب یا فشار خون بالا، توسط تخصص اینترونشنال کاردیولوژی، درمان و کنترل می‌شوند. این شاخه، بخشی از طب داخلی قلب است و تفاوت زیادی با جراحی قلب دارند.
تخصص اینترونشنال کاردیولوژی کودکان و نوزادان
تشخیص، درمان و کنترل بیماریهای قلبی و عروقی در سنین پایین، مسئولیت متخصصان اینترونشنال کاردیولوژی کودکان و نوزادان است. کنترل و درمان بیماریهای مادرزادی قلبی و مشکلات دریچه‌ای در اندام قلب در بین کودکان و نوزادان نیز به عهده این متخصصان است. از دیگر وظایفی که در حوزه این پزشکان است، می‌توانیم به انجام اقدامات مداخله‌ای تشخیصی و درمانی قلب کودکان مانند آنژیوگرافی و کاردیولوژی نوزادان و کودکان، اشاره کنیم.
تخصص الکتروفیزیولوژی
پزشکان تخصص الکتروفیزیولوژی، به بررسی ضربان‌های کند (برادی کاردی) و ضربان‌های تند قلب (تاکی کاردی) در اثر تپش قلب، می‌پردازند. متخصصان الکتروفیزیولوژی، راه‌های شناخت و درمان سنکوپ را بررسی می‌کنند که یکی از حالت‌های متداول و خطرناک مشکلات قلبی است. تعبیه و نصب انواع باتری‌های قلبی (ضربان‌ساز و شوک‌دهنده)، یکی از وظایف دیگر متخصص الکتروفیزیولوژی است.
فوق تخصص اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب
پزشکان فوق تخصص اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب، با بهره‌گیری از امواج صوتی، از بخش‌های مختلف قلب، تصویربرداری می‌کنند. تشخیص اندازه و ابعاد قلب، سنجش قدرت پمپاژ خون، بررسی آسیب‌های عضلات قلب، تشخیص نقص دریچه‌های قلبی و شناسایی بیماریهای مادرزادی قلبی، از مهمترین وظایف این پزشکان می‌باشد.
متخصص قلب مادرزادی در بزرگسالان
متخصص قلب مادرزادی، بیماریهای مادرزادی قلب در بزرگسالان را مداوا می‌کند. پزشکان این تخصص، دارای تمام صلاحیت‌های لازم در زمینه ارزیابی و درمان بیماریهای قلبی بزرگسالان هستند. متخصص قلب مادرزادی، می‌تواند شرایط را برای کسانی که به دنیا با مشکل قلبی مادرزادی آمده‌اند، تسهیل کند. با مراقبت‌های این پزشکان، مبتلایان به بیماریهای قلبی مادرزادی، میتوانند زندگی طولانی و سالم داشته باشند.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصان زنان در تهران می‌باشد. جهت رزرو نوبت آنلاین دکتر فاتحی کلیک کنید.
متخصص قلب نارسایی قلبی
متخصص نارسایی قلبی، پزشکی‌ست که آموزش‌های ویژه‌ای در مدیریت بیماران مبتلا به نارسایی قلبی دریافت کرده است. معمولاً این دسته از متخصصان، بیماریهای قلبی را درمان می‌کنند که به روش‌های درمان معمول، پاسخ نمی‌دهند. در چنین شرایطی، پزشکان این فوق تخصص، به‌صورت ویژه، دلایل ایجاد بیماریها را بررسی کرده و در زمینه تشخیص و درمان آن، خدمات تخصصی ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، با استفاده از دستگاه‌های کمک بطنی، عملکرد قلب افرادی که عمل پیوند قلب انجام داده‌اند را مدیریت می‌کنند.
متخصص قلب مداخله‌ای
متخصص قلبی که از روش‌های غیر تهاجمی برای ترمیم شریان‌ها، سیاهرگ‌ها و سایر قسمت‌های قلب آسیب‌دیده یا ضعیف‌شده استفاده می‌کند، به عنوان یک کارآزمایی کننده در حوزه درمان‌های قلبی غیرجراحی مشهور است. بیمارانی که توسط این پزشک معالجه می‌شوند، اغلب به مشکلات عروق کرونر، بیماری عروق محیطی و بیماری دریچه قلب، مبتلا هستند. متخصصان این حوزه از فرآیندهای آنژیوپلاستی، آترکتومی و استنت‌گذاری برای تشخیص و درمان بیماریهای قلبی بهره می‌برند.
جراح قلب و عروق
جراحان قلب و عروق، متخصصانی هستند که آموزش‌های لازم را دریافت کرده‌اند و قادر به انجام عمل‌های حساسی مانند جراحی قلب و قفسه سینه می‌باشند. هر یک از این زیرشاخه‌ها، صلاحیت لازم برای درمان مشکلات جسمانی مرتبط با خود را دارند.
تشخیص نارسایی‌های قلب و عروق، تجویز داروهای لازم برای رفع ناهنجاریهای قلبی و انجام تست‌های تعیین‌کننده وضعیت قلبی بیمار، از مسئولیت‌های جراحان قلب و عروق به شمار می‌آید.
تفاوت متخصص قلب و جراح قلب چیست؟
متخصصان قلب توانایی تشخیص مشکلات قلبی را دارند، از روش‌های کم تهاجمی استفاده می‌کنند و درمان‌های طولانی مدت را تجویز می‌کنند. جراحان قلب بر اساس توصیه‌های متخصصان قلب عمل می‌کنند و برای درمان، روش‌های جراحی را ارائه می‌دهند. پس از جراحی قلب، جراحان معمولا دیگر مراجعات مکرر با بیماران خود ندارند و آنها را به متخصصان قلب منتقل می‌کنند.
دلایل مراجعه به متخصص قلب و عروق چیست؟
علت مراجعه به متخصص قلب و عروق، مشکوک بودن فرد به مشکلات قلبی و عروقی است. معمولاً زمانی پزشک عمومی فرد را به پزشک متخصص قلب و عروق ارجاع می‌دهد که متوجه یک مشکل در فرد شود، که ممکن است به دلیل سابقه خانوادگی یا بروز علائم خاص باشد. بنابراین در پاسخ به این سوال که چه زمانی به متخصص قلب و عروق مراجعه کنیم؟ باید بگوییم که در چند حالت حتماً باید به پزشک قلب و عروق مراجعه نمایید.
اولین حالت زمانی است که شما سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی و عروقی مانند کلسترول خون بالا، فشار خون بالا و سکته قلبی دارید. در این صورت برای بررسی شرایط قلب و عروق خود، حتماً با پزشک مشورت کنید.
دومین حالت زمانی است که مشکلاتی را در سیستم قلب و عروق خود احساس می‌کنید که روز به روز در حال بدتر شدن هستند. برخی از مهمترین این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس
- ناراحتی در قفسه سینه
- خستگی مفرط
- تپش قلب و آریتمی شدید و مکرر
- سرگیجه
- عرق سرد
- فشار خون بالا
- احساس ناراحتی در فک و گلو
سومین حالت نیز زمانی است که پزشک عمومی و غیر متخصص، متوجه یک سری مشکلات در آزمایشات و معاینات فیزیکی شما میشود. در چنین شرایطی باید حتماً به پزشک قلب و عروق مراجعه نمایید تا آزمایشات لازم بررسی شوند.
