عفونت قلبی به عنوان یک وضعیت پاتولوژیک شناخته میشود که در آن باکتری‌ها یا سایر مواد عفونی به قلب و بافت‌های اطراف آن نفوذ می‌کنند و به اجزای مختلف قلب آسیب می‌رسانند. این عفونت ممکن است تمامی قسمتهای قلب، از جمله صمام‌هایی که مسئول کنترل جریان خون هستند، را تحت تأثیر قرار دهد.
گاهی عفونت قلبی ممکن است به مدت طولانی بدون تشخیص باقی بماند و در برخی موارد علائم خاصی نداشته باشد. با این حال، اگر عفونت به صمام‌ها آسیب برساند، علائمی مانند تب، خستگی غیرمعمول، تنگی نفس، درد در قفسه سینه و تغییرات در ضربان قلب نمایان میشود.
باکتری‌ها معمولاً از طریق خون به قلب منتقل شده و به صمام‌ها یا سایر اجزای قلب متصل می‌شوند. آنها میتوانند در صمام‌ها و یا اطراف آنها توده‌های باکتریایی (باکتریمی) تشکیل دهند که منجر به آسیب و التهاب در ناحیه مربوطه میشود.
تشخیص و درمان عفونت قلبی ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت و جلوگیری از آسیب بیشتر به قلب باشد. در برخی موارد نیز ممکن است نیاز به جراحی جهت ترمیم صمام‌ها یا حذف بافت‌های آسیب دیده باشد. با توجه به اهمیت و شیوع عفونت قلبی، شناخت دقیق‌تر در مورد علل، علائم و روش‌های درمان آن امری ضروری است. با پیگیری منظم و مشاوره با پزشکان متخصص، می‌توان به بهبودی قلبی دست یافت و سلامت قلب را حفظ کرد.
عفونت قلبی چیست؟
باکتری‌ها بخشی از اکوسیستم بدن ما هستند و تقریباً در همه جا یافت می‌شوند، حتی برخی از آنها در قسمت‌هایی از بدن انسان زندگی می‌کنند. اگر شما مشکلات قلبی داشته باشید، باکتری‌های موجود در جریان خون ممکن است به بافت آسیب دیده بچسبند و عفونتی به نام عفونت قلبی را ایجاد کنند. عوامل مختلفی میتوانند باعث عفونت قلب شوند، اما شایع‌ترین علت آن، باکتری‌ها هستند.
عفونت قلب میتواند در بخش‌های مختلف قلب رخ دهد. یکی از انواع بیماری قلبی و خطرناک‌ترین نوع عفونت قلب، اندوکاردیت است. اگر میکروب‌ها یا باکتری‌ها از سایر قسمتهای بدن مانند دهان از طریق خون به پوشش داخلی قلب برسند، باعث آندوکاردیت می‌شوند.
اگر عفونت با آنتی‌بیوتیک یا جراحی درمان نشود، میتواند آسیب دائمی وارد کند و حتی ممکن است زندگی شما را به خطر بیندازد. تشخیص به موقع و درمان سریع، بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری است.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصین قلب در تهران می‌باشد. جهت رزرو نوبت آنلاین دکتر فاتحی کلیک کنید.
اندوکاردیت قلب چیست؟
اندوکاردیت التهابی است که پوشش داخلی دریچه‌های قلب (آندوکاردیوم) را تهدید می‌کند. این بیماری عمدتاً به دلیل عفونت رخ می‌دهد. باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر میکروب‌ها از قسمتهای مختلف بدن، مانند دهان، از طریق جریان خون منتقل شده و به مناطق آسیب دیده قلب فرد متصل می‌شوند.
اگر این بیماری به سرعت درمان نشود، اندوکاردیت ممکن است به دریچه‌های قلب آسیب برساند یا آنها را تخریب کند. درمان اندوکاردیت شامل داروها و گاهی جراحی است. افرادی که بیشتر در معرض خطر اندوکاردیت هستند، معمولاً دارای دریچه‌های قلب آسیب دیده، دریچه‌های قلب مصنوعی یا مشکلات قلبی دیگر هستند.
علت اندوکاردیت عفونی قلب
علت اصلی اندوکاردیت، تکثیر بیش از حد باکتری‌ها است. این باکتری‌ها به طور معمول در سطح داخلی یا خارجی بدن شما زندگی می‌کنند، اما ممکن است با خوردن یا نوشیدن، به داخل جریان خون منتقل شوند. همچنین، باکتری‌ها میتوانند از طریق بریدگی در پوست یا حفره دهان وارد شوند. سیستم ایمنی بدن شما به طور معمول قبل از ایجاد مشکل توسط میکروب‌ها، با آنها مقابله می‌کند، اما این روند در برخی افراد ناکام می‌ماند.
در مورد اندوکاردیت عفونی، میکروب‌ها از طریق جریان خون به قلب شما رسیده و در آنجا تکثیر می‌شوند و باعث التهاب می‌گردند. علاوه بر این، اندوکاردیت میتواند توسط قارچ‌ها یا سایر میکروب‌ها نیز ایجاد شود. ورود میکروب‌ها به بدن شما تنها از طریق خوردن و آشامیدن صورت نمی‌گیرد؛ آنها میتوانند از طریق موارد زیر نیز وارد جریان خون شوند:
- مسواک زدن
- بهداشت نامناسب دهان و دندان
- آسیب دیدن لثه
- ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
- آلودگی با سوزن‌های آلوده
- ورود عفونت از طریق سوند ادراری یا کاتتر داخل وریدی
التهاب دور قلب چیست؟
پریکاردیت، غشای کیسه‌مانند نازکی است که قلب را در بر می‌گیرد. التهاب پریکارد میتواند منجر به درد قفسه سینه شود که با تنفس یا دراز کشیدن تشدید میشود، همچنین تب، خستگی و تنگی نفس نیز ممکن است بروز یابد. برای درمان علائم عفونت خون در بزرگسالان و کودکان، معمولاً داروهایی تجویز میشود که به کاهش التهاب و مدیریت علائم کمک می‌کنند.
علائم عفونت قلبی یا نشانه های عفونت قلب چیست؟
علائم بیماری اندوکاردیت چیست و اگر عفونت به قلب برسد، چه اتفاقی می‌افتد؟ عفونت قلبی ممکن است به تدریج یا به طور ناگهانی شکل بگیرد، بسته به نوع میکروب‌هایی که باعث عفونت می‌شوند و این که آیا شما مشکلات قلبی زمینه‌ای دارید یا خیر. علائم ناراحتی قلبی میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
با توجه به اینکه اندوکاردیت یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین انواع عفونت قلبی است، در این مطلب بیشتر به این نوع از عفونت می‌پردازیم. علائم و نشانه‌های شایع اندوکاردیت عبارتند از:
- درد مفاصل و عضلات
- درد قفسه سینه هنگام نفس کشیدن
- خستگی
- علائم مشابه آنفولانزا، مانند تب و لرز
- تعریق شبانه
- تپش قلب ناگهانی
- تنگی نفس
- تورم در پاها یا شکم
- سوفل قلبی جدید یا تغییر یافته (سوفل قلبی صدایی است که از جریان خون در قلب ایجاد میشود)
علائم و نشانه‌های کمتر شایع عفونت قلب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش وزن بدون دلیل
- خون در ادرار، که ممکن است قابل مشاهده باشد یا توسط پزشک در زیر میکروسکوپ مشاهده شود
- حساسیت در طحال، که عضوی برای مبارزه با عفونت است و در زیر قفسه سینه سمت چپ قرار دارد
- لکههای قرمز در کف پا یا کف دست
- خطوط یا لکههای قرمز یا تیره‌تر زیر ناخن‌ها
- لکههای قرمز و حساس زیر پوست انگشتان دست یا پا (گره‌های اوسلر)
- لکههای ریز بنفش یا قرمز به نام پتشی روی پوست، در سفیدی چشم یا داخل دهان
علت ایجاد عفونت قلب چیست؟
عفونت قلبی زمانی رخ می‌دهد که میکروب‌ها، معمولاً باکتری‌ها، وارد جریان خون شده و به قلب می‌رسند و به دریچه‌های غیرطبیعی یا بافت آسیب‌دیده قلب می‌چسبند. قارچ‌ها یا سایر میکروب‌ها نیز میتوانند علائم اندوکاردیت را ایجاد کنند.
سیستم ایمنی بدن معمولاً هر گونه باکتری مضری که وارد جریان خون میشود را از بین می‌برد. با این حال، باکتری‌هایی که در دهان، گلو یا سایر قسمتهای بدن مانند پوست یا روده زندگی می‌کنند، در شرایط مناسب میتوانند اندوکاردیت ایجاد کنند. باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروب‌هایی که منجر به عفونت قلبی می‌شوند ممکن است از راه‌های زیر به بافت قلب بچسبند:
- مراقبت نامناسب از دندان: مسواک زدن صحیح و استفاده از نخ دندان به پیشگیری از بیماری لثه کمک می‌کند. اگر دندان‌ها و لثه‌ها به‌خوبی مراقبت نشوند، مسواک زدن میتواند باعث خونریزی لثه‌های ناسالم شود و به باکتری‌ها فرصت ورود به جریان خون را بدهد.
- کاتترها: باکتری‌ها میتوانند از طریق یک لوله نازک وارد بدن شوند که پزشکان گاهی اوقات برای تزریق یا خارج کردن مایع از بدن (کاتتر) استفاده می‌کنند.
- استفاده از مواد مخدر: سوزن‌ها و سرنگ‌های آلوده نگرانی ویژه‌ای برای افرادی است که از داروهای غیرقانونی مانند هروئین یا کوکائین استفاده می‌کنند.
عوامل خطر برای اندوکاردیت قلب
اگر دریچه‌های قلب آسیب‌دیده باشند، احتمال ابتلا به اندوکاردیت افزایش می‌یابد. با این حال، اندوکاردیت گاهی در افراد سالم نیز رخ می‌دهد. عوامل زیر خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند:
- سن: اندوکاردیت اغلب در بزرگسالان بالای 60 سال مشاهده میشود.
- دریچه‌های قلب مصنوعی: میکروب‌ها بیشتر به دریچه‌های مصنوعی (پروتز) متصل می‌شوند تا دریچه‌های قلب طبیعی.
- دریچه‌های قلب آسیب‌دیده: برخی از شرایط پزشکی مانند تب روماتیسمی یا عفونت میتوانند باعث آسیب یا زخم شدن دریچه‌های قلب شوند و خطر عفونت را افزایش دهند.
- نقص مادرزادی قلب: اگر با انواع خاصی از نقایص قلبی مانند دریچه‌های غیرطبیعی قلب متولد شده باشید، قلب شما بیشتر در معرض عفونت قرار می‌گیرد.
- دستگاه‌های ایمپلنت: باکتری‌ها میتوانند به دستگاه‌های کار گذاشته شده در قلب، مانند ضربان‌ساز، متصل شده و باعث ایجاد عفونت در پوشش قلب شوند.
- سابقه اندوکاردیت: سابقه اندوکاردیت میتواند به بافت قلب و دریچه‌ها آسیب برساند و خطر ابتلا به عفونت قلبی در آینده را افزایش دهد.
- سابقه مصرف مواد مخدر: افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند، بیشتر در معرض خطر اندوکاردیت هستند. سوزن‌های استفاده شده برای تزریق دارو میتوانند به باکتری‌هایی که باعث اندوکاردیت می‌شوند آلوده شوند.
- بهداشت ضعیف دندان‌ها: داشتن دهان و لثه سالم برای سلامتی ضروری است. اگر بهطور منظم مسواک نمی‌زنید و از نخ دندان استفاده نمی‌کنید، باکتری‌ها میتوانند در دهان رشد کنند و از طریق بریدگی‌های لثه وارد جریان خون شوند.
- استفاده طولانی‌مدت از کاتتر: داشتن کاتتر برای مدت طولانی و بهطور ساکن، احتمال ابتلا به اندوکاردیت را افزایش می‌دهد.
تشخیص عفونت قلبی چگونه است؟
پزشک متخصص قلب هنگام تشخیص اندوکاردیت، سابقه پزشکی، علائم و نشانه‌های شما را همراه با نتایج آزمایش‌ها بررسی می‌کند. تشخیص معمولاً بر اساس چندین عامل به جای یک نتیجه آزمایش مثبت یا یک علامت انجام میشود. آزمایش‌هایی که برای تأیید یا رد اندوکاردیت به کار می‌روند عبارتند از:
۱. آزمایش کشت خون یا آزمایش عفونت قلب و ریه
آزمایش کشت خون برای شناسایی میکروب‌ها در جریان خون شما به کار می‌رود. نتایج این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا مناسب‌ترین آنتی‌بیوتیک یا ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها را انتخاب نماید.
۲. شمارش کامل خون در عفونت قلب
آزمایش خون یا CBC میتواند اطلاعاتی درباره تعداد گلبول‌های سفید شما ارائه دهد که ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد. شمارش کامل خون همچنین میتواند به شناسایی سطوح پایین گلبول‌های قرمز سالم (کم‌خونی) کمک کند، که ممکن است به اندوکاردیت اشاره کند. آزمایش‌های خون دیگری نیز ممکن است برای کمک به پزشک در تعیین تشخیص انجام شوند.
۳. اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب
در اکو قلب، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب در حال تپش استفاده میشود. این آزمایش نشان می‌دهد که چگونه حفره‌ها و دریچه‌های قلب خون را در قلب شما پمپاژ می‌کنند. پزشک شما ممکن است از دو نوع مختلف اکوکاردیوگرافی برای کمک به تشخیص اندوکاردیت بهره ببرد:
- اکوکاردیوگرام ترانس قفسه سینه: در این تست، مبدل بر روی قفسه سینه قرار می‌گیرد تا تصاویری از قلب تهیه کند.
- اکوکاردیوگرام ترانس مری: در این آزمایش، یک مبدل کوچک که به انتهای یک لوله متصل است، به مری وارد میشود. این روش تصاویری بسیار دقیق‌تر از قلب نسبت به اکوکاردیوگرافی ترانس قفسه سینه فراهم می‌کند.
۴. الکتروکاردیوگرام ECG عفونت دریچه قلب یا اندوکاردیت عفونی
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب برای اندازه‌گیری زمان و مدت ضربان قلب شما به کار می‌رود. این آزمایش به طور خاص برای تشخیص اندوکاردیت استفاده نمی‌شود، اما میتواند به پزشک کمک کند تا ببیند آیا چیزی بر فعالیت الکتریکی قلب شما تأثیر می‌گذارد یا خیر.
