احیای قلبی ریوی (CPR) شما را به یک قهرمان واقعی تبدیل می‌کند. زمانی که دیگران شاهد یک ایست قلبی ناگهانی هستند، شما با دانش و مهارت خود می‌توانید مانع از تبدیل این بحران به مرگ شوید. در این لحظات بحرانی، تنها ۴ تا ۶ دقیقه (که به آن زمان طلایی گفته میشود) فرصت دارید تا با انجام CPR بیمار را نجات دهید. اگر این زمان به ۱۰ دقیقه افزایش یابد، ممکن است بتوانید جان بیمار را حفظ کنید، اما خطر مرگ مغزی همچنان وجود دارد. مطالعه این مقاله از مجله درمانکده به شما آموزش می‌دهد که چگونه CPR را به درستی انجام دهید.
احیای قلبی ریوی یا CPR چیست؟
احیای قلبی ریوی (CPR) یا cardiac resuscitation، مجموعه اقداماتی است که برای نجات فردی که به ایست قلبی دچار شده، انجام میشود. این روش با حفظ جریان خون و اکسیژن به ارگان‌های حیاتی بدن مانند مغز، میتواند جان فردی که در معرض مرگ قرار دارد را نجات دهد.
آموزش CPR پایه برای همه افراد میتواند نقش حیاتی در نجات جان‌ها داشته باشد. مهم است که بدانید CPR تنها باید برای فردی که ایست قلبی کرده و ضربان قلب ندارد، انجام شود.
همچنین، توجه داشته باشید که اقدامات احیای قلبی فقط در ۱۰ دقیقه اول پس از ایست قلبی میتواند موثر باشد. پس از این زمان، اگر CPR انجام شود، ممکن است قلب فرد به حالت عادی بازگردد، اما مغز احتمالاً آسیب جدی دیده و فرد دچار مرگ مغزی خواهد شد. بنابراین، همیشه نباید به انتظار رسیدن تیم‌های امدادی نشست.
انواع احیای قلبی ریوی کدامند؟
دو شیوه برای انجام احیای قلبی، ریوی و تنفسی وجود دارد که شامل موارد زیر میشود:
| روشهای احیای قلبی | روش انجام |
|---|---|
| احیای قلبی ریوی پایه (BLS) | سی پی آر پایه به منظور بازکردن راه هوایی و اکسیژن‌رسانی به اعضای حیاتی بدن و برقراری گردش خون درسطح اولیه صورت می‌گیرد. |
| احیای قلبی ریوی پیشرفته (ALS) | احیای قلبی و ریوی و تنفسی پیشرفته اقداماتی است که برای جلوگیری از ایست قلبی، درمان آن و مراقبت‌های بعد از برقراری خودبه‌خودی جریان خون انجام میشود و شامل سه بخش عمده کنترل و مدیریت راه هوایی، مدیریت درمان، ایست قلبی و درمان دارویی است. |
مراحل احیای قلبی ریوی چیست؟
۱- حفظ آرامش در موقعیت بحرانی
در زمان ایست قلبی، عملکرد قلب و ریه به طور ناگهانی متوقف میشود. در چنین شرایطی، فردی که تا لحظاتی پیش در کنار شما بود و در حال صحبت با او بودید، به طور ناگهانی به زمین میافتد. پس از ۶ تا ۱۲ ثانیه، بیمار هوشیاری خود را از دست می‌دهد. حدود ۴۵ ثانیه بعد، مردمک چشم گشاد میشود زیرا جریان خون به مغز به شدت کاهش یافته است. همچنین، پس از ۳۰ تا ۱۵ ثانیه، تنفس فرد قطع میشود. در این شرایط، زمان حیاتی است و هر ثانیه اهمیت زیادی دارد. شما وقت برای نگرانی یا دستپاچگی ندارید؛ هر چه آرام‌تر و مسلط‌تر باشید، شانس نجات بیمار بیشتر خواهد بود. تحقیقات نشان می‌دهد که ۲۰ تا ۳۰ درصد بیماران با انجام CPR می‌توانند زنده بمانند، و اگر احیا در دقایق اول آغاز شود، احتمال بازگشت بیمار به ۹۰ درصد می‌رسد.
۲- پیش از آغاز CPR – احیای قلبی ریوی، هوشیاری بیمار را ارزیابی کنید
قبل از شروع عملیات CPR، باید اطمینان حاصل کنید که ایست قلبی رخ داده است. بنابراین ابتدا بیمار را با صدای بلند صدا بزنید، نامش را بپرسید، شانه‌اش را به آرامی تکان دهید و ببینید که واکنشی نشان می‌دهد یا خیر. سپس نبض کاروتید (نبض گردن) و تنفس او را بررسی کنید. برای این کار، گوش خود را نزدیک دهان بیمار ببرید و به صدای تنفس او توجه کنید. اگر صدایی نشنیدید و هیچ واکنشی از او دریافت نکردید، این زمان مناسب برای آغاز CPR است. اما پیش از شروع عملیات احیا، حتماً با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
نکته: در صورتی که بیمار بیهوش باشد ولی هنوز نفس بکشد، نیازی به انجام CPR نیست.
۳- چطور در هنگام انجام CPR در کنار مصدوم قرار بگیریم؟
برای شروع CPR – احیای قلبی ریوی، ابتدا بیمار را به پشت بر روی یک سطح سفت قرار دهید. سپس راههای هوایی او را باز کنید. با دست، چانه بیمار را به سمت بالا بکشید تا سرش کمی به عقب متمایل شود. پس از آن دهان او را باز کرده و بررسی کنید که آیا چیزی مانند غذا یا استفراغ در دهان وجود دارد. این مواد می‌توانند موجب مسدود شدن راههای تنفسی شوند.
کنار بیمار در ناحیه سینه و پهلوی او زانو بزنید به‌طوری که دسترسی کامل به قفسه سینه داشته باشید. بهتر است لباس‌های اضافی بیمار را کنار بزنید.
دست ضعیف‌تر خود را به اندازه دو انگشت از جناغ سینه بالاتر قرار دهید. سپس دست قوی‌تر را روی دست ضعیف‌تر قرار داده و انگشتان خود را قفل کنید. بهتر است انگشتان شما با قفسه سینه بیمار تماس نداشته باشد. اکنون روی زانوهایتان بلند شوید و بدنتان را به‌طور عمودی قرار دهید. بدون اینکه آرنج‌هایتان خم شوند، با تمام قدرت به قفسه سینه فشار وارد کنید. هدف شما این است که در هر دقیقه حداقل ۱۰۰ فشار به قفسه سینه وارد کنید. پس از مدتی، عملیات را متوقف کرده و نبض و تنفس بیمار را بررسی کنید..
۴- نحوه انجام تنفس مصنوعی در CPR – احیای قلبی ریوی
پس از انجام ماساژ قلبی، اگر بیمار نبض پیدا کرد، به این معناست که شما موفق به نجات جان او شده‌اید. در غیر این صورت، باید عملیات CPR را ادامه دهید. برای شروع مجدد، دو نفس مصنوعی به بیمار بدهید و سپس ۳۰ فشار قفسه سینه را ادامه دهید. این چرخه را هر دقیقه یک بار تکرار کرده و علائم حیاتی بیمار را دوباره بررسی کنید. به محض مشاهده کوچکترین نشانه‌های حیاتی، عملیات احیا را متوقف کنید. ادامه این فرایند را تا زمان رسیدن تیم فوریت‌های پزشکی ادامه دهید.
برای انجام تنفس مصنوعی از نوع دهان به دهان، بینی بیمار را با انگشت اشاره و شست خود بسته و سپس نفس بگیرید. لب‌هایتان را به دور دهان بیمار قرار داده و بازدم خود را به ریه‌های او منتقل کنید.
احیای قلبی ریوی در کودکان بیشتر از یکسال چگونه است؟
مراحل احیای قلبی در کودکان مشابه بزرگسالان است:
کودک را به پشت و روی سطحی سفت قرار دهید و در کنار او زانو بزنید.
علائم حیاتی مانند نبض و تنفس کودک را بررسی کرده و وضعیت راههای تنفسی او را کنترل کنید.
روی زانوهایتان بایستید و پاشنه دست‌تان را بر روی جناغ سینه کودک قرار دهید. حالا بدون اینکه آرنج‌تان خم شود، ماساژ قلبی را آغاز کنید. بسته به جثه کودک، از یک دست یا هر دو دست برای ماساژ قفسه سینه استفاده کنید.
پس از انجام ۳۰ فشار قفسه سینه، ۲ نفس مصنوعی به کودک بدهید. این چرخه را به مدت ۲ دقیقه ادامه دهید و همزمان علائم حیاتی کودک را بررسی کنید.
برای انجام تنفس مصنوعی، چانه کودک را گرفته و به آرامی آن را به سمت بالا هدایت کنید تا سر به عقب متمایل شود. بینی کودک را با انگشت شست و اشاره ببندید، سپس لب‌هایتان را به دور دهان کودک قرار دهید و بازدم خود را در مدت یک ثانیه به ریه‌های او منتقل کنید.
احیای قلبی ریوی در کودکان کمتر از یکسال چگونه است؟
کودک را به پشت و روی سطحی سفت قرار دهید.
علائم حیاتی و مسیر تنفسی او را بررسی کنید.
به جای استفاده از بالشتک دست، دو انگشت اشاره و وسطی خود را در ناحیه جناغ سینه کودک قرار دهید و شروع به اعمال فشار کنید.
برای تنفس مصنوعی، سر نوزاد را به آرامی به سمت عقب هدایت کنید. نفس بگیرید و دهان و بینی نوزاد را با دهان خود بپوشانید. سپس در مدت یک ثانیه، بازدم خود را به ریه‌های نوزاد منتقل کنید.
پس از انجام ۳۰ فشار قلبی، دو نفس مصنوعی به نوزاد بدهید. این چرخه را در طی ۲ دقیقه پنج بار تکرار کنید. در هر چرخه، وضعیت علائم حیاتی نوزاد را بررسی کرده و در صورت مشاهده کوچکترین تغییر، عملیات CPR را متوقف کنید.
عوارض احیای قلبی ریوی (CPR)
CPR یک اقدام حیاتی برای نجات جان فردی است که دچار ایست قلبی شده است. با این حال، مهم است که از عوارض بالقوه CPR نیز آگاه باشید. این عوارض عبارتند از:
| عارضه | توضیح |
| آسیب به دنده ها و اندام های داخلی | فشار قفسه سینه در حین CPR می تواند منجر به شکستگی دنده ها، کبد، طحال یا ریه ها شود. |
| آریتمی قلبی | CPR می تواند ریتم قلب را مختل کند و باعث ضربان نامنظم قلب شود. |
| پنوموتوراکس | هوا می تواند بین ریه ها و قفسه سینه به دام افتاده و تنفس را دشوار کند. |
| آسپیره کردن | اگر فرد استفراغ کند یا خونریزی کند، ممکن است محتویات معده یا خون را به داخل ریه های خود بکشد. |
| درد عضلانی | CPR می تواند باعث درد عضلانی، به خصوص در قفسه سینه و بازوها شود. |
| اضطراب و استرس | تجربه CPR می تواند برای هم فردی که احیا می شود و هم برای نجات دهند موجب آسیب شود. |
