درد قلب یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد با آن روبرو هستند. این درد میتواند به صورت تیز یا مزمن در ناحیه قفسه سینه، دست‌ها و در برخی مواقع به گردن و شانه‌ها منتشر شود. عواملی همچون فشار خون بالا، آترواسکلروز عروق قلبی، آنژین صدری، انسداد عروق قلبی، استرس و اضطراب، سبک زندگی نادرست و سایر عوامل مختلف میتوانند موجب این درد شوند. در صورتی که شما نیز از این مشکل رنج می‌برید، توصیه میشود که به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید. عدم توجه به این دردها میتواند پیامدهای جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. این مقاله به بررسی روش‌های پیشگیری و درمان انواع مختلف درد قلب خواهد پرداخت.
درد قلب چگونه است؟
درد قلب به احساس ناراحتی یا درد در ناحیه قفسه سینه اطلاق میشود که معمولاً از مرکز سینه (اغلب به سمت چپ) شروع شده و به بازوها، فک یا گردن گسترش می‌یابد. این مشکل میتواند به صورت تیز یا مبهم باشد و گاهی احساس میشود که قفسه سینه در حال فشرده شدن است. درد در این ناحیه میتواند از چند ثانیه تا چند ساعت طول بکشد و یا حتی به صورت مداوم برای مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند.
اغلب، این مشکل در هنگام فعالیت بدنی مانند ورزش احساس میشود، اما در برخی مواقع ممکن است هنگام استراحت نیز به طور مبهم و ناگهانی ظاهر گردد. به طور کلی، هر نوع درد در ناحیه قفسه سینه باید جدی گرفته شود، چرا که ممکن است نشان‌دهنده‌ی یک حمله قلبی باشد که نیاز به توجه فوری دارد. مصرف مکمل‌های قلبی میتواند به پیشگیری از مشکلات قلبی کمک کند.
علائم درد قلب ممکن است به صورت فشار، احساس فشرده شدن، پاره شدن یا سنگینی در ناحیه سینه احساس شود. به طور خاص، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس فشار، سوزش یا سفتی در قفسه سینه
- احساس فشاری در گردن، فک، شانه‌ها، بازوها یا پشت
- درد قلبی که بیش از چند دقیقه طول کشیده، با فعالیت بدنی شدت می‌یابد، ممکن است گاهی از بین برود و دوباره بازگردد
- تنگی نفس
- عرق سرد
- سرگیجه و احساس ضعف
- ضربان قلب سریع
- حالت تهوع یا استفراغ
درد قلب نشانه چیست؟
اگرچه بسیاری از افراد درد قلب را نشانه‌ای از مشکل قلبی می‌دانند، اما این همیشه درست نیست. بسیاری از دلایلی که باعث درد در ناحیه قلب یا قفسه سینه میشوند، ریشه قلبی ندارند و در واقع دردهای ثانویه هستند. دردهای ثانویه به این معنا هستند که قلب سالم است، اما مشکلی مانند زخم معده باعث انتشار درد به ناحیه قفسه سینه میشود و به اشتباه به‌عنوان درد قلبی درک میشود. در اینجا دو نوع درد قلبی را بررسی خواهیم کرد. نوع اول دردهایی هستند که مستقیماً از قلب منشا می‌گیرند و ممکن است نشان‌دهنده یکی از مشکلات قلبی زیر باشند:
- مشکلات قلبی و عروقی (درد در سمت چپ قفسه سینه)
- حمله قلبی به دلیل انسداد شریان کرونری
- پارگی عروق کرونر
- پریکاردیت (التهاب پوشش اطراف قلب)
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (ضخیم و سفت شدن دیواره بطن‌ها)
- پارگی آئورت
- آنوریسم آئورت (ضعیف و نازک شدن دیواره آئورت و تشکیل حباب خونی)
- افتادگی دریچه میترال
مقاله پیشنهادی: علت تیر کشیدن قلب – راههای درمان آن
اما اگر درد از نوع ثانویه باشد، ممکن است به یکی از مشکلات زیر مربوط باشد:
- مشکلات گوارشی (درد در وسط قفسه سینه)
- رفلاکس معده به مری (ورود اسید معده به مری و ایجاد سوزش سر دل)
- زخم معده
- اسپاسم ماهیچه‌های مری
دردهای ناشی از مشکلات گوارشی معمولاً هنگام دراز کشیدن بدتر میشوند زیرا اسید معده راحت‌تر میتواند وارد مری شود. این نوع درد معمولاً پس از خوردن شام یا غذاهای تند تشدید میشود. عفونت هلیکوباکتر پیلوری و مصرف بی‌رویه مسکن‌ها ممکن است به پوشش معده آسیب بزند و منجر به زخم معده، که باعث سوزش و درد در ناحیه زیر استخوان سینه میشود، گردد.
درد ناشی از زخم معده معمولاً بعد از مصرف غذاهای اسیدی یا الکل شدت بیشتری پیدا میکند. همچنین در برخی موارد، انقباضات ناخواسته ماهیچه‌های اطراف مری ممکن است باعث بروز درد و فشار زیر استخوان سینه شود.
علل درد قلب؛ تفکیک و تشخیص سریع انواع بیماریهای قلبی
دلایل مختلفی برای بروز این مشکل وجود دارد. برخی از بیماریهای قلبی نشانه‌های خاصی دارند که نیازمند توجه ویژه و اقدامات درمانی خاصی هستند. بهطور مثال، بزرگ شدن قلب (کاردیومگالی) زمانی رخ میدهد که قلب به دلایلی چون عفونت یا استرس بیش از حد بزرگ میشود. در پاسخ به این سوال که آیا بزرگ شدن قلب منجر به مرگ میشود، باید گفت که این وضعیت میتواند باعث نارسایی قلبی، سکته یا حتی مرگ گردد. علائم آن شامل تنگی نفس، آریتمی (نامنظمی ضربان قلب)، تورم در پاها و دست‌ها، خستگی، غش و سرگیجه است.
از عوامل عمده‌ای که موجب بزرگ شدن قلب میشوند، می‌توان به نارسایی قلبی، تب روماتیسمی، نقص‌های قلبی، عفونت‌ها، استفاده از داروهای ضد سرطان و فشار خون بالا اشاره کرد. برای حفظ سلامت قلب، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، ضروری است که به پزشک مراجعه نمایید. در ادامه، جدولی کامل از دلایل درد قلب، علائم مربوطه و روش‌های درمانی هرکدام آورده شده است:
| علت درد قلب(بیماری) | علائم بیماری | درمان |
| انسداد عروق کرونر | درد قلب شدید و مداوم، تنگی نفس، عرق سرد، تهوع، سبکی سر | اورژانس، آنژیوپلاستی، بازکردن عروق، قرص‌های ضدلخته خون و ضددرد |
| آنژین قلبی | درد قلب متناوب و کوتاه‌مدت، تنگی نفس، خستگی | قرص‌های نیتروگلیسیرین، ضدانعقاد خون، درمان‌های کاهنده فشار خون، تغییر سبک زندگی |
| پریکاردیت | درد قلب تیز و سوزنی، تنگی نفس، تب، سرفه | قرص های ضدالتهاب غیراستروئیدی، کورتون، آنتی‌بیوتیک‌ها، پریکاردوسنتز |
| میوکاردیت | درد قلب، تنگی نفس، تب، خستگی، ضعف عضلانی | آنتی بیوتیک‌ها، قرص‌های ضدالتهاب،کاهنده فشارخون، قرص‌های کنترل ضربان قلب |
| دیسکتیس | درد قلب، تب، لرز، تهوع، از دست دادن وزن | آنتی‌بیوتیک‌ها، جراحی، تثبیت مهره‌ها |
| سندرم آرتریت مزمن | درد قلب، درد مفاصل، بی قراری، افسردگی | قرص‌های ضدالتهاب، قرص‌های ضددرد، قرص‌های ضدافسردگی، تمرینات ورزشی |
| سندرم تکیه گاهی | درد قلب، تنگی نفس، سرگیجه، احساس سبکی سر | قرص‌های ضددرد، ضداضطراب، تغییر وضعیت بدن، تمرینات تنفسی |
| سندرم کاستلمن | درد قلب، تب، لنفادنوپاتی، کاهش وزن، خستگی | قرص‌های ضد ویروس،ضد التهاب، شیمی درمانی، جراحی |
| سندرم مارفن | درد قلب، درد مفاصل، قد بلند، دست و پاهای بلند و نازک، تغییر شکل استخوانی | قرص‌های کاهنده فشار خون، کنترل ضربان قلب، جراحی، تمرینات ورزشی |
تفاوت درد قلب و درد معده
درد و سوزش معمولاً در ناحیه بالایی شکم و زیر استخوان سینه احساس میشود. این سوزش که به دلیل بازگشت اسید از معده به مری رخ میدهد، به عنوان سوزش سردل شناخته میشود. ویژگی‌های معمول این حالت شامل موارد زیر است:
- احساس سوزش در قفسه سینه که ممکن است به ناحیه بالای شکم نیز سرایت کند.
- اغلب پس از غذا خوردن یا هنگام دراز کشیدن شدت می‌یابد.
- این درد ممکن است باعث بیدار شدن شما از خواب شود، به‌ویژه اگر بلافاصله قبل از خواب غذا خورده باشید.
- معمولاً با مصرف داروهای ضد اسید معده درد کاهش می‌یابد.
- در بسیاری از موارد، درد قفسه سینه ناشی از مشکلات معده با طعم ترش در دهان همراه است.
اما اگر درد قفسه سینه با علائمی چون فشار، تعریق سرد، سرگیجه یا تنگی نفس همراه باشد، احتمالاً نشان‌دهنده مشکل قلبی است. در این صورت ضروری است که به پزشک مراجعه کرده و معاینات لازم را برای اطمینان از سلامت قلب خود انجام دهید.
انواع درد قلب
درد قلب یکی از علائم شایع است که بسیاری از افراد ممکن است آن را تجربه کنند. در اینجا به پنج نوع رایج از این مشکل اشاره می‌کنیم:
آنژین صدری
این نوع درد در قفسه سینه ناشی از کاهش جریان خون به عضله قلبی است. معمولاً درد در ناحیه قفسه سینه و پشت قلب احساس میشود و ممکن است به بازوها، شانه‌ها، گردن یا فک نیز منتشر شود. با افزایش فعالیت بدنی، این درد شدت می‌یابد.
آنژین صدری اغلب ناشی از تنگی عروق قلبی است که به دلیل تجمع چربی و رسوبات در دیواره عروق ایجاد میشود. همچنین، عواملی مانند فشار خون بالا، دیابت، مصرف دخانیات، چاقی و سبک زندگی بی‌تحرک میتوانند در بروز آن مؤثر باشند.
درد قلبی
درد قلبی بدون هیچ سابقه یا علامت خاصی بروز میکند و معمولاً به دلیل استرس یا اضطراب به وجود میآید. این نوع درد نیاز به ارزیابی پزشکی دارد تا علت آن به درستی تشخیص داده شود. اگر درد قفسه سینه بهطور متناوب و بدون علت مشخص بروز کند، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات قلبی جدی باشد و بنابراین مراجعه به پزشک ضروری است.
ناراحتی قلبی پرفوزیونال
این نوع درد به علت کاهش جریان خون به عضله قلبی ناشی از انسداد عروق قلبی ایجاد میشود. درد معمولاً به صورت یک فشار سنگین در قفسه سینه بروز کرده و ممکن است به گردن، شانه‌ها، بازوها، فک و سر نیز منتشر شود. این مشکل به علت تنگی عروق قلبی یا تجمع لخته خون در عروق قلبی به وجود میآید.
علائم آن شامل درد شدید در قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق زیاد، تهوع و استفراغ است. این درد معمولاً در قالب حمله قلبی و بهطور نامنظم رخ میدهد و ممکن است با استراحت یا داروهای ضد درد کاهش یابد.
درد قفسه سینه میوکاردیال
این مشکل ناشی از آسیب به عضله قلبی است و معمولاً در حین حمله قلبی اتفاق می‌افتد. درد میوکاردیال به صورت یک درد سنگین و تیز در قفسه سینه، گردن، شانه‌ها و بازوها ایجاد میشود و با تنفس عمیق شدت پیدا میکند.
ناراحتی قلبی عروقی
این مشکل به علت انسداد عروق قلبی و کاهش جریان خون به قلب ایجاد میشود. درد عروقی معمولاً به صورت یک فشار سنگین در قفسه سینه بروز میکند که ممکن است به بازوها، شانه‌ها، فک و گردن نیز سرایت کند.
این درد معمولاً در قالب حملات کوتاه و شدید بروز کرده و با استراحت تسکین می‌یابد. اگر درد در هنگام استراحت نیز ادامه پیدا کند، ممکن است نشانه‌ای از یک وضعیت خطرناک قلبی باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
اقدامات ضروری در هنگام درد قفسه سینه
این مشکل یک علامت جدی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اگر شما یا کسی از اطرافیان‌تان این درد را تجربه می‌کنید، آگاهی از اقدامات ضروری در مواقع اضطراری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اولین قدم این است که بلافاصله با شماره اورژانس تماس گرفته و وضعیت بحرانی را گزارش کنید. در زمان انتظار برای رسیدن کمک، باید فرد را در موقعیتی راحت قرار دهید.
بسیاری از افراد هنگام احساس این مشکل تمایل دارند دراز بکشند یا بخوابند، اما این وضعیت میتواند شرایط را بدتر کند. بهتر است فرد را در حالت نشسته قرار دهید و پاهایش را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا جریان خون به قلب افزایش یابد. همچنین، اطمینان حاصل کنید که فرد آرامش دارد و در هیچ زمانی تنها نباشد.
اگر فرد مبتلا به مشکل قلبی به درمان فوری نیاز ندارد، او را به محیطی آرام و بدون استرس منتقل کنید. در صورتی که نیاز به مراقبت پزشکی فوری وجود داشته باشد، قبل از رسیدن پزشک فشار خون و ضربان قلب فرد را اندازه‌گیری و ثبت کنید تا پزشک از وضعیت او مطلع شود.
اگر فرد قبلاً تحت درمان قلبی قرار گرفته است، داروهای قلبی تجویز شده توسط پزشک را به او بدهید. این داروها معمولاً به صورت قرص‌های قلبی هستند و میتوانند وضعیت فرد را بهبود بخشند. به‌عنوان مثال، قرص آسپیرین میتواند درد را کاهش دهد.
آسپیرین با کاهش تجمع پلاکت‌ها در خون، از انسداد عروق جلوگیری کرده و مسیر خون به قلب را باز میکند. با این حال، برای اطمینان بیشتر، بهتر است همیشه با متخصص قلب مشورت کرده و داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. در هر صورت، نکته مهم این است که در صورت بروز درد قلبی، سریعاً اقدامات لازم را برای کمک به خود یا دیگران انجام دهید.
مقاله پیشنهادی: ام آر آی قلب و رگ های خونی چیست و چگونه انجام میشود؟
درمان قلب درد
درمان درد قلب باید بر اساس علت اصلی آن تعیین گردد. ابتدا باید مشخص شود که آیا واقعاً مشکل قلبی وجود دارد یا عواملی مانند اختلالات گوارشی، استرس و یا دیگر عوامل باعث احساس این مشکل در ناحیه قلب شده‌اند. درمان‌های مختلفی برای تسکین این مشکل توصیه میشود که در ادامه آورده شده است:
مصرف داروهای زیر زبانی یا نیتروگلیسیرین‌ها: این داروها با گشاد کردن عروق قلبی، به بهبود جریان خون کمک میکنند.
آسپرین: آسپرین یک داروی ضد درد و ضد التهاب است که همچنین از تشکیل لخته خون جلوگیری میکند. این دارو معمولاً در مواقع درد قفسه سینه توسط پزشکان تجویز میشود.
داروهای رقیق‌کننده خون: این داروها به منظور پیشگیری از لخته شدن خون ممکن است تجویز شوند.
داروهای ضد سوزش معده: در مواقعی که اسید معده به مری باز می‌گردد و سبب رفلاکس معده یا سوزش سر دل میشود، داروهای آنتی‌اسید میتوانند میزان اسید معده را کاهش داده و از درد قفسه سینه جلوگیری کنند.
داروهای ضد افسردگی: در برخی مواقع، درد قلبی ناشی از حملات پانیک است. در این شرایط پزشکان برای کاهش اضطراب و درد از داروهای آرام‌بخش و ضد افسردگی استفاده میکنند.
درمان‌های خانگی برای درد قلب: درمان‌های خانگی تنها زمانی پیشنهاد میشود که درد قلب قبلاً توسط پزشک بررسی شده باشد و مشکل جدی شناسایی نشده باشد. در صورتی که درد قلب به طور ناگهانی و شدید رخ دهد، درمان خانگی کافی نیست و باید به پزشک مراجعه کرده یا با اورژانس تماس گرفته شود. در مواقعی که درد قلبی به طور متناوب اتفاق می‌افتد و از بروز مشکل حاد مطمئن هستید، روش‌های زیر میتوانند مفید باشند:
استفاده از کمپرس سرد: گاهی فشار عضلانی ناشی از ورزش یا فعالیت‌های مختلف میتواند باعث درد قفسه سینه شود. در این موارد، استفاده از کمپرس سرد میتواند به کاهش تورم و تسکین درد کمک کند.
مصرف بادام: در برخی موارد رفلاکس معده میتواند درد شبیه به درد قلبی ایجاد کند. در این حالت، مصرف چند عدد بادام یا نوشیدن یک فنجان شیر بادام میتواند درد را کاهش دهد. بادام به طور کلی برای سلامت قلب مفید است، اما نیاز به تحقیقات بیشتری برای تأثیر آن بر درد قلبی وجود دارد.
استفاده از سیر: هرچند شواهد علمی قطعی در این زمینه وجود ندارد، اما تجربیات نشان می‌دهند که جویدن سیر میتواند در تسکین درد قفسه سینه مؤثر باشد. سیر به کاهش تجمع پلاک در رگ‌ها کمک کرده و میتواند به بهبود بیماریهای قلبی کمک کند. در صورت بروز این مشکل، جویدن ۱ یا ۲ حبه سیر میتواند مفید باشد.
تشخیص درد قلب
درد قفسه سینه همواره به معنای حمله قلبی نیست، اما به‌واسطه اهمیت بیماریهای قلبی، پزشکان معمولاً این احتمال را در اولویت قرار می‌دهند. بنابراین، برای تشخیص درد قلب، ابتدا آزمایش‌های قلبی انجام میشود. مهم‌ترین آزمایش‌هایی که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر است:
الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
در الکتروکاردیوگرام ، فعالیت الکتریکی قلب مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای این کار، الکترودهایی به قفسه سینه و گاهی به دست و پا وصل میشوند. این الکترودها از یک طرف به بدن بیمار و از طرف دیگر به دستگاه مانیتور متصل میشوند تا سیگنال‌های الکتریکی قلب را ثبت کنند. چون در صورت آسیب به عضله قلب، سیگنال‌ها به‌صورت منظم هدایت نمی‌شوند، نوار قلب میتواند وقوع حمله قلبی را شناسایی کند.
آزمایش خون
این آزمایش به‌منظور اندازه‌گیری سطح پروتئین‌ها و آنزیم‌های مرتبط با عضله قلب در خون انجام میشود. هرچه آسیب به عضله قلب بیشتر باشد، سطح این پروتئین‌ها و آنزیم‌ها در خون افزایش می‌یابد.
رادیوگرافی قفسه سینه
در این آزمایش با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری از قفسه سینه، وضعیت ریهها، قلب و عروق به‌دست میآید. رادیوگرافی قفسه سینه میتواند مشکلات ریوی مانند ذات‌الریه یا ریزش ریه را نیز نشان دهد.
سی‌تی اسکن (CT)
سی‌تی اسکن قادر است لخته خون در ریه (آمبولی ریه) و پارگی آئورت را شناسایی کند.
