شایعترین بیماریهای قلبی کدام‌اند؟ بیماریهای قلبی عروقی به عنوان اولین علت مرگ و میر در جهان شناخته میشوند. به طور کلی، انسان‌ها در سراسر جهان بیشتر از هر علت دیگری به دلیل این بیماری‌ها جان خود را از دست می‌دهند.
تقریباً سه چهارم مرگ و میرهای ناشی از بیماریهای قلبی عروقی در کشورهای با سطح اقتصادی پایین یا متوسط رخ می‌دهند. اکثر این بیماری‌ها قابل پیشگیری هستند و با کنترل عوامل خطر مانند مصرف دخانیات، رژیم غذایی نامناسب، چاقی، کم‌تحرکی و مصرف الکل، می‌توان مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها را کاهش داد.
شایعترین بیماریهای قلبی عروقی کدام‌ها هستند؟
بیماریهای قلبی و عروقی که به اختصار به آنها «بیماری قلبی» نیز گفته میشود، به دسته‌ای از مشکلات اطلاق میشود که اغلب آنها به فرآیندی به نام «آترواسکلروز» مرتبط هستند.
آترواسکلروز زمانی رخ می‌دهد که توده‌های چربی (پلاک) در دیواره‌های عروق سرخرگ تجمع می‌یابند. این پلاک‌ها باعث تنگی عروق میشوند و باعث میشود که خون به سختی در آنها جریان پیدا کندکه به آن چربی خون نیز گفته میشود. با تشکیل لخته خون در نقطه تنگی، جریان خون بهطور کامل قطع میشود که به آن حالت سکته می‌گوییم که ممکن است در مغز یا قلب اتفاق بیفتد. در این مقاله به انواع شایع بیماریهای قلبی و عروقی پرداخته خواهد شد.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصین قلب در تهران می‌باشد. جهت رزرو نوبت آنلاین دکتر فاتحی کلیک کنید.
سکته قلبی یا حمله قلبی
سکته قلبی یا حمله قلبی هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان خون در قسمتی از قلب به دلیل ایجاد لخته قطع میشود. اگر این قطع جریان بهطور کامل رخ دهد، بخشی از عضله قلب که توسط آن شریان خونرسانی میشود، شروع به مرگ نمودن میکند.
اغلب افرادی که برای بار اول سکته قلبی میکنند، به دنبال آن به زندگی طبیعی خود بازمی‌گردند و سال‌ها از زندگی موثر لذت می‌برند. اما تجربه یک حمله قلبی به این معناست که ما نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود داریم.
داروها و تغییرات در سبک زندگی که پزشک به ما توصیه میکند، بسته به شدت و میزان حمله قلبی متفاوت خواهد بود.
حمله قلبی یکی از شایعترین بیماریهای قلب و عروق است. این وضعیت جدی و خطرناک باعث شدید تحت تأثیر قرار گرفتن سلامتی میشود، زمانی که جریان خون به عضله قلب قطع یا کاهش می‌یابد، که عواملی مانند تنگ شدن یا مسدود شدن عروق کرونری (عروقی که خون را به عضله قلب منتقل میکنند) ایجاد میکنند.
علت اصلی حملات قلبی عمدتاً وجود توده چربی در دیواره عروق کرونری است، که به عنوان آترواسکلروزیس شناخته میشود. این توده چربی میتواند به طور کامل عروق قلبی را مسدود کند، که به کاهش جریان خون به قلب منجر میشود و عضله قلب کمتر اکسیژن دریافت میکند، که این امر باعث بروز آسیب میشود.
نارسایی قلب
نارسایی قلب که گاه به آن نارسایی احتقانی قلب نیز گفته میشود، بدان معناست که قلب، خون را آنگونه که باید پمپ نمی‌کند. نارسایی قلب به معنای کم شدن توان انقباضی قلب است. در این شرایط هم قلب به کار خود ادامه می‌دهد، ولی نمی‌تواند نیاز اکسیژن بدن را تامین کند.
نارسایی قلب در صورت عدم درمان به مرور زمان وخیم‌تر میشود. در صورتی که شخصی از بستگان ما به نارسایی قلب مبتلاست، خوب است که او را به رعایت دقیق توصیه‌های پزشک تشویق کنیم. عمل کردن به این توصیه‌ها، نقشی تعیین‌کننده در جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد.
همانطور که گفتیم یکی دیگر از شایع ترین بیماری های قلب و عروق، نارسایی قلبی است. نارسایی قلب یک وضعیت پزشکی است که دیگر قلب قادر به پمپاژ خون به اندازه کافی برای تأمین نیازهای بدن نیست. در این وضعیت، عضله قلب ضعیف شده یا نمی‌تواند پمپاژ خون را در سراسر بدن به درستی انجام دهد. نارسایی‌های قلب میتوانند به دو نوع تقسیم شود؛ نارسایی در سمت چپ و نارسایی در سمت راست.
- نارسایی در سمت چپ: در این حالت، قلب قادر نیست خون را بهطور کامل در بدن پمپاژ کند. علائم این نوع نارسایی شامل خستگی، تنگی نفس، تورم پاها و آنکلها، سرفه خشک و افزایش وزن ناگهانی میشوند.
- نارسایی در سمت راست: در این حالت، قلب قادر به خونرسانی کافی به ریهها نیست. علائم این نارسایی شامل تورم و نفخ در قسمت پایین بدن (مانند پاها)، تنگی نفس، خستگی، ضعف عمومی و افزایش ناگهانی وزن است.
علل نارسایی‌های قلبی میتواند شامل ابتلا به بیماری عروق کرونری، فشار خون بالا، عفونت قلبی، بیماری قلبی تنگی عروق کرونری و آسیب عضله قلبی باشد.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصین قلب در تهران می‌باشد. جهت رزرو نوبت آنلاین دکتر فاتحی کلیک کنید.
آریتمی (اختلالات ریتم قلب)
آریتمی به معنی ریتم غیرطبیعی قلب است. انواع مختلفی از آریتمی وجود دارد. در شرایط آرتیمی، ضربان قلب کند، تند و یا نامنظم میشود.
آریتمی میتواند راندمان کار قلب را تحت تاثیر قرار دهد. با ضربان قلب نامنظم، قلب ما ممکن است توانایی کافی برای پمپ خون جهت برطرف کردن نیازهای بدن را نداشته باشد.
به عبارت دیگر
آریتمی قلبی که یکی از شایع ترین بیماری های قلب و عروق است، به وضعیتی اطلاق میشود که در آن عملکرد نامنظم قلب با تغییرات در ضربان قلب رخ می‌دهد. این امر طبیعی است که قلب در طول فعالیت خود ضربان منظمی داشته باشد؛ اما در آریتمی، الگوی ضربان قلب بهطور مداوم تغییر میکند. آریتمی‌ها میتوانند در نواحی مختلف قلب رخ دهند. برخی از انواع معمول آریتمی شامل موارد زیر میشوند:
- آریتمی‌های تاشی (بطنی): در این نوع آریتمی، ضربان قلب نامنظم است که دائما رخ می‌دهد. فیبریلاسیون بطنی (VF) و تاشی بطنی (VT) از شایع ترین بیماری های قلب و عروق است که در این بیماری رخ می‌دهند. این آریتمی‌ها میتوانند خطرناک باشند و در صورت عدم درمان فوری، منجر به ایست قلبی و مرگ مغزی میشوند.
- آریتمی‌های نواحی خاص قلب: برخی از آریتمی‌ها در نواحی خاص قلب رخ می‌دهند، مانند آریتمی‌های نودوالی (مانند تاشی سینوسی)، آریتمی‌های حاصل از بلوک قلبی (مانند بلوک قلبی دوم درجه) و آریتمی‌های حاصل از اختلالات صمامی قلب (مانند تاشی ناحیه ورودی بطن‌ها).
علائم آریتمی باتوجه به نوع و شدت آن مشخص میشود که معمولا شامل تپش قلب، تنگی نفس، سرگیجه، لرزش، خستگی و احساس ناراحتی در قفسه سینه میشود.
بیماریهای دریچه‌ای قلب
هنگامی که دریچه‌های قلب به اندازه کافی باز نمی‌شوند و به دلیل آن، خون بهطور طبیعی از آن عبور نمی‌کند، شرایطی ایجاد میشود که به آن تنگی دریچه می‌گوییم. اگر دریچه قلب بهطور طبیعی بسته نمی‌شود، خون ممکن است از آن نشت کند که به آن پس‌زدن خون از دریچه گفته میشود.
پرولاپس دریچه وضعیتی است که لت‌های دریچه (اجزای سازنده دریچه قلب که در سمت چپ دو و سمت راست سه عدد هستند) به سمت محفظه بالای قسمتی از دریچه برآمده شده‌اند.
سوراخ قلب یکی از نقایص مادرزادی قلب است که در آن یک یا چند سوراخ در دیواره‌های قلب به‌وجود می‌آیند. این سوراخ‌ها میتوانند در دیواره بطن‌ها (سوراخ بطنی)، دیواره دهلیزها (سوراخ دهلیزی) یا بین دو بخش قلب وجود داشته باشند.
سوراخ قلب معمولا در زمان تشکیل قلب در دوران جنینی رخ می‌دهد، اما مکانیسم دقیق بروز آن هنوز بهطور کامل مشخص نشده است. در بسیاری از موارد، سوراخ قلب به‌صورت تصادفی و بدون علت خاصی رخ می‌دهد. اما عوامل ژنتیکی یا عوامل زیست محیطی نیز ممکن است در بروز سوراخ قلب نقش داشته باشند.
تأثیر سوراخ قلب بر سلامتی و عملکرد قلب بستگی به اندازه و شدت آن دارد. در برخی موارد، سوراخ قلب کوچک است و عوارض جدی ندارد و خودش در طول زمان بسته میشود، اما در سوراخ‌های بزرگتر یا در مواقعی که سوراخ قلب باعث اختلال در جریان خون در داخل قلب میشود، ممکن است علائم و مشکلاتی مانند تنگی نفس، خستگی، سردرد، کبودی پوست و رشد نامناسب در کودکان رخ دهد.
مقاله پیشنهادی: کاردیومیوپاتی یا بزرگ شدن قلب چیست؟
سوراخ قلب معمولا توسط یک متخصص قلب و عروق (کاردیولوژیست) تشخیص داده میشود. بسته به نوع و مکان سوراخ، درمان ممکن است شامل جراحی، استفاده از روش‌های تصویربرداری و تزریق مواد برای بستن سوراخ باشد.
بیماری عضله قلب مانند گشادی قلب
گشادی قلب که یکی از شایعترین بیماریهای قلب و عروق است، به وضعیتی اشاره دارد که عضله قلب ضعیف‌تر و کم‌کارتر از حالت طبیعی خود میشود. این وضعیت معمولاً نشان‌دهنده ضعف شدید در عضله قلب است که میتواند به دلایلی از جمله عوامل ژنتیکی یا عوامل زیست محیطی رخ دهد.
گشادی قلب میتواند به‌صورت وراثتی (ژنتیک) یا اکتسابی (بعد از ابتلا به بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، بیماریهای تیروئید، عفونت قلبی، مصرف مواد مخدر و …) رخ دهد. در این حالت، عضله قلب ضعیف‌تر میشود و بهطور کلی عملکرد قلب در پمپاژ خون برای تامین نیازهای بدن کاهش می‌یابد.
علائم و عوارض گشادی قلب میتوانند شامل موارد متعددی از جمله تنگی نفس، خستگی، ضعف عمومی، تپش قلب غیر طبیعی، سرگیجه، نفس سریع و عدم تحمل فعالیت فیزیکی باشند. در موارد شدیدتر، ممکن است علائم دیگری مانند اسپاسم عروق کبدی (گرگرفتگی)، تورم و دردناک شدن استخوان‌ها، آبسه و تورم در ناحیه پاها و آنکیلوز (اختلال در حرکت مفصل) نیز رخ دهند.
برای تشخیص و درمان گشادی قلب، معمولاً نیاز به ارزیابی دقیق توسط یک متخصص قلب و عروق (کاردیولوژیست) است. این ارزیابی شامل استفاده از انواع تست‌های تشخیصی مانند الکتروکاردیوگرافی (ECG)، اکوکاردیوگرافی (Echocardiography) و تست‌های دیگر میشود.
عفونت‌های قلبی
عفونت‌های قلبی که میتوانند جزو شایعترین بیماریهای قلب و عروق قرار گیرند، به بیماری‌هایی گفته میشود که با تخریب و التهاب اجزای مختلف قلب همراه هستند. این نوع عفونت‌ها ممکن است در بخش‌های مختلف قلب از جمله صمام‌ها، دهلیزها و بطن‌ها، عروق قلبی و پوشش خارجی قلب (پریکارد) رخ دهند.
بین عفونت‌های قلبی، آندوکاردیت به عنوان پرشیا شناخته میشود. آندوکاردیت معمولاً ناشی از عفونت باکتری‌هاست که وارد خون شده و با جریان خون به قلب می‌رسد. این باکتری‌ها به اجزای مختلف قلب متصل شده و باعث التهاب، تشکیل لخته خونی و تخریب بافت قلب میشوند.
علائم و عوارض شایعترین بیماریهای قلبی3 عفونت‌های قلبی میتوانند شامل تب، خستگی، ضعف عمومی، تنگی نفس، تپش قلب غیر طبیعی، تغییرات در الکتروکاردیوگرافی (ECG)، درد در قفسه سینه، تورم در ناحیه پاها و تغییرات در ریتم قلبی باشند. در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، این عفونت‌ها ممکن است منجر به مشکلات جدی از جمله ضعف عضله قلب، صمام‌های تخریب شده، تشکیل لخته خونی و اختلالات در جریان خون شوند.
تشخیص و درمان عفونت‌های قلبی نیاز به مراجعه و مشاوره با یک متخصص قلب و عروق (کاردیولوژیست) دارد. برای تشخیص، انجام آزمایشات تشخیصی مانند آزمایش خون، آنتی‌بادی‌ها، سونوگرافی قلبی (اکوکاردیوگرافی) و آزمون‌های تصویربرداری دیگر میتواند مفید باشد.
درمان عفونت‌های قلبی شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت، مدیریت عوارض قلبی، کنترل التهاب و لخته خونی و در موارد خاص، جراحی قلبی برای بهبود بافتهای آسیب‌دیده است. در هر صورت، درمان باید تحت نظارت دقیق یک تیم پزشکی متخصص انجام شود.
چگونه می توان بیماری قلبی را تشخیص داد؟
پزشک برای تشخیص بیماری قلبی از آزمایش‌ها و ارزیابی‌های مختلف استفاده میکند. اولین مرحله معاینه فیزیکی و بررسی سوابق خانوادگی ناراحتی قلبی است. در برخی مواقع مانند بررسی سطح کلسترول آزمایش خون تجویز میشود. در مراحل بعدی تست‌های غیرتهاجمی مانند الکتروکاردیوگرام، اکو کاردیوگرام، سنجش استرس، سونوگرافی کاروتید، مانیتور هولتر، تست میز شیب، سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی انجام میشود.
تشخیص بیماری قلبی با نوار قلب
زمانی که علائم شایعترین بیماریهای قلبی و عروقی را نشان می‌دهید، متخصص قلب و عروق و یا هر دکتر دیگری که به او مراجعه می‌کنید، در ابتدا از شما درخواست انجام ECG میکند. نوار قلب میتواند بسیاری از مشکلات و بیماریهای قلبی را نمایش دهد. هنگامی که قلب شما با مشکل مواجه میشود، در بسیاری از مواقع نوار قلب نشانگر غیرطبیعی بودن می‌باشد. پزشک با بررسی تغییرات مشاهده شده در نوار قلب میتواند بیماری قلبی شما را تشخیص دهد یا برخی از مشکلات را رد کند. تغییراتی که ممکن است در نوار قلب به تشخیص بیماری قلبی کمک کند شامل موارد زیر میشود:
- ارتفاع موج‌ها که ممکن است نشانه‌ای از مشکلات و بیماریهای مختلف قلبی باشد.
- فاصله‌ی بین دو موج در نوار قلب که ممکن است کم یا زیاد شود و برای پزشک نشانه‌ای از خطر باشد.
- شکل تغییرات موج‌ها که ممکن است برعکس شوند یا به صورت کوتاه یا بلند شوند، که هر یک از این تغییرات میتوانند نشان‌دهنده‌ی بیماریهای قلبی مختلف باشند.
هر چند وقت یکبار به پزشک متخصص قلب مراجعه کنیم؟
اگر شما دچار شایعترین بیماریهای قلبی عروقی هستید، باید با توجه به نوع و شدت بیماری با پزشک خود مشورت کنید و جلسات مراجعه به پزشک را تعیین کنید. رعایت این جلسات بسیار حیاتی است و نقش بسزایی در جلوگیری از پیشرفت بیماری یا کاهش سلامتی ایفا میکند. اگر شما به هیچ نوع بیماری قلبی عروقی مبتلا نیستید، نیازی به مراجعه منظم نیست و چکاپ منظم میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد. با این حال، افراد بالای 40 سال باید به چکاپ‌های منظم توجه ویژه‌ای داشته باشند و بر اساس راهنمایی‌های پزشک، جلسات درمانی خود را برنامه‌ریزی کنند و به آنها پایبند باشند.
دکتر غلامحسین فاتحی از بهترین متخصصین قلب در تهران می‌باشد. جهت رزرو نوبت آنلاین دکتر فاتحی کلیک کنید.
